Budowa i funkcjonowanie elektrowni wiatrowych

Ministerstwo Środowiska odniosło się do uregulowań prawnych dotyczących rozmieszczenia, budowy i funkcjonowania elektrowni wiatrowych.

Ministerstwo Środowiska odniosło się do uregulowań prawnych dotyczących rozmieszczenia, budowy i funkcjonowania elektrowni wiatrowych. W informacjach publikowanych w raportach, zarówno Światowej Organizacji Zdrowia, jak i Europejskiej Agencji Środowiska, można znaleźć stwierdzenia, że energetyka wiatrowa jest jednym z najmniej szkodliwych dla zdrowia ludzi sposobów wytwarzania energii elektrycznej. Ważne jest, by pamiętać, że określenie to jest najczęściej używane w aspekcie braku emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do atmosfery. Inne elementy z reguły nie są brane pod uwagę (np. zmiany krajobrazu, zapotrzebowanie terenu, wpływ na ekosystemy, roślinność, warunki klimatyczne oraz emisja dźwięków i promieniowania). Najczęściej w literaturze pojawiają się zestawienia pokazujące ogromną korzyść turbin wiatrowych w zestawieniu z elektrownią tradycyjną w ujęciu braku emisji dwutlenku węgla (gazu powodującego intensyfikację efektu cieplarnianego) w odniesieniu do wielkości produkowanej energii.

Pomimo że energia elektryczna wytwarzana z energii wiatru uznawana jest za czystą energię, jej produkcja przy wykorzystaniu elektrowni wiatrowych (jak w przypadku każdego obiektu korzystającego ze środowiska), w sposób pośredni i bezpośredni ma wpływ na zdrowie człowieka. Należy podkreślić, że pomimo braku emisji zanieczyszczeń do atmosfery, elektrownie wiatrowe stanowią problem, szczególnie w skali lokalnej, głównie ze względu na uciążliwość wynikającą z emisji energii o niskich stężeniach (w tym hałasu i promieniowania) oraz znaczne przeobrażenia w krajobrazie i zagospodarowaniu terenu, jak i coraz częstszy fakt braku akceptacji warunków lokalizacji tego typu inwestycji przez lokalne społeczności. Oddziaływanie turbin wiatrowych związane jest głównie z generowaniem przez nie hałasu, infradźwięków, promieniowania elektromagnetycznego, a także występowaniem efektów migotania cieni i refleksów światła.

W obecnie funkcjonującym systemie prawnym kontrola realizacji turbin wiatrowych prowadzona jest poprzez analizy wypływu na środowisko planowanych zamierzeń inwestycyjnych zarówno w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jak i w postępowaniu zmierzającym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W kontekście strategicznej oceny należy wskazać, iż przepisy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – dalej ustawa o ochronie środowiska, przewidują ocenę oddziaływania na środowisko na etapie planistycznym (np. uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), co umożliwia organom samorządowym podejmowanie, przy zapewnionym ustawowo udziale lokalnych społeczności, decyzji co do lokalizacji m.in. farm wiatrowych na terenie gminy. W ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach analizie pod kątem wpływu na środowisko i ludzi podlega konkretna instalacja. Podkreślić jednak należy, że wymóg uzyskania ww. decyzji dotyczy planowanej farmy wiatrowej spełniającej określone kryteria, wyszczególnione w rozporządzeniu Rady Ministrów. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W świetle przywołanych przepisów uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymagać będą :

1) instalacje wykorzystujące do wytwarzania energii elektrycznej energię wiatru o łącznej mocy nominalnej elektrowni nie mniejszej niż 100 MW oraz lokalizowane na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej – stanowiące przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko;
2) instalacje wykorzystujące siłę wiatru do produkcji energii (których moc jest mniejsza niż 100 MW) o całkowitej wysokości nie niższej niż 30 m lub zlokalizowane na obszarach objętych niektórymi formami ochrony przyrody (parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe) na mocy ustawy o ochronie przyrody – stanowiące przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

W polskim prawodawstwie brak jest przepisów ustanawiających minimalne kryteria bezpieczeństwa dla farm wiatrowych, w tym regulujące kwestię minimalnej odległości lokalizacji elektrowni wiatrowych od terenów zamieszkałych. W świetle obecnie obowiązującego porządku prawnego, w omawianym postępowaniu, ww. kwestie rozstrzygane są w wyniku indywidualnej analizy wpływu przedsięwzięcia na środowisko.

Ministerstwo Środowiska zamierza podjąć kroki legislacyjne w celu unormowania przedmiotowego zagadnienia w sposób określający minimalną odległość lokalizacji elektrowni wiatrowych od zabudowań, tak aby zminimalizować wpływ, jaki mogą one wywierać na ludzi.