Grobowiec jak mieszkanie, czyli rynek nieruchomości cmentarnych

Niewiele osób wie, że na rynku oprócz biur nieruchomości istnieją także firmy pośredniczące w sprzedaży grobowców.

Mówiąc o rynku nieruchomości, każdy ma na myśli nieruchomości budynkowe, gruntowe bądź lokalowe. W gazetach, Internecie czy telewizji bardzo często można spotkać się z różnymi sondażami dotyczącymi sprzedaży mieszkań, ich najmu. Wiele także pojawia się na temat prawnych aspektów transakcji zachodzących na tym rynku. Tematem powszechnie poruszanym jest kwestia cen za metr kwadratowy mieszkania w konkretnym mieście, dzielnicy. Mówiąc o rynku, nikt nie ma na myśli nieruchomości cmentarnych. Nikt nie traktuje grobowców jako nieruchomości. Nawet w literaturze trudno spotkać się z takim określeniem, jak rynek nieruchomości cmentarnych.

Rynek nieruchomości a rynek nieruchomości cmentarnych. Czy są podobieństwa? 
Analizując rynek nieruchomości, mamy do czynienia m.in. ze sprzedażą lub kupnem mieszkań, działek, dzierżawą gruntów czy też najmem lokali użytkowych. Określenie rynek nieruchomości obejmuje wszystkie podmioty działające na tym rynku, transakcje na nim zachodzące, a więc wszelkie warunki, jakie muszą zostać spełnione, żeby dokonać transferu praw do nieruchomości. Każdy przeciętny obywatel potrafi w kilku słowach określić, czym jest rynek nieruchomości. Patrząc pod tym kątem, w literaturze można znaleźć definicje cmentarzy, grobów, grobowców. W gazetach występują oferty sprzedaży miejsc pochówku, w Internecie nie brakuje firm zajmujących się organizacją pogrzebu, a na różnego rodzaju banerach podziwiać możemy coraz to nowsze modele grobowców wykonanych z coraz lepszych materiałów. To tylko nieliczne podobieństwa, lecz mimo ich występowania, w literaturze nie spotykamy się z określeniem rynek nieruchomości cmentarnych. Kierują się one bardzo podobnymi prawami i zasadami. Można także śmiało powiedzieć, że rynek nieruchomości cmentarnych jest podrynkiem nieruchomości. Sam plan cmentarza wizualnie przypomina plan miasta, a hierarchia cenowa mieszkań w stosunku do odległości od centrum miasta znajduje swoje odzwierciedlenie na cmentarzu. Poniższy przykład ilustruje tę sytuację. Pierwsza mapa przedstawia miasto Kraków z podziałem na dzielnice, pogrupowane trzema kolorami:

• kolor pomarańczowy przedstawia dzielnice, w których ceny mieszkań kształtują się na najwyższym poziomie,
• kolor różowy oznacza dzielnice w średnim przedziale cenowym ( 6 000- 7000/mkw.),
• kolor żółty określa najmniej popularne dzielnice Krakowa, w których cena za mkw. jest najniższa.

Opracowanie własne

Jak łatwo zauważyć, najwyższe ceny kształtują się w obrębie centrum (Starego Miasta), rynek jest główną częścią każdego z miast i ceny w jego pobliżu kształtują się na najwyższym poziomie. Natomiast ceny na obrzeżach są najniższe, co również można łatwo odczytać z rysunku.

Kolejna mapa przedstawia plan cmentarza. Krzyżem oznaczono miejsce, w którym umieszczona została kaplica. Podobnie jak rynek w przypadku miasta tak kaplica na cmentarzu lokalizowana jest w centrum. Najdroższe kwatery to te, które znajdują się przy samej kaplicy bądź te, które usytuowane są przy alejce do niej prowadzącej. W przypadku nowych cmentarzy są to najszybciej rezerwowane miejsca, w przypadku starszych cmentarzy nie są już dostępne. Jako przykład może posłużyć Cmentarz Rakowicki. W jego przypadku w tych najbardziej prestiżowych kwaterach pochowani są m.in. Jan Matejko, Kossakowie, a w pobliżu kaplicy cmentarnej znajduje się Aleja Zasłużonych, gdzie miejsce pochówku przydzielane jest przez Prezydenta Miasta Krakowa wybitnym osobistościom.

Opracowanie własne

Grobowiec jak mieszkanie – analiza cenowa
„Sprzedam w przystępnej cenie miejsce pochówku w grobie murowanym” – tego rodzaju oferty można bez trudu znaleźć w Internecie, gazetach, a nawet na cmentarnych płotach i tablicach ogłoszeń. Osoby pracujące w administracji cmentarzy nie rozwiązują tego problemu, a prawo także tego nie zabrania. Handel miejscami grzebalnymi kwitnie, gdyż jest to towar deficytowy, szczególnie na prestiżowych cmentarzach, takich jak Cmentarz Rakowicki czy Salwatorski w Krakowie. Osoby, które weszły w posiadanie kwater na 20 lub 50 lat, mogą bardzo dobrze na tym zarobić. Prywatne osoby proponują bardzo różne ceny za cmentarne kwatery, które posiadają jednak jedną wspólną cechę – żadna z nich nie jest porównywalna do wartości oszacowanej przez zarządy cmentarzy. Są one nawet dziesięciokrotnie wyższe. Poniższa tabela prezentuje wybrane oferty nieruchomości cmentarnych, proponowane do sprzedaży przez osoby prywatne :

Oferty sprzedaży miejsc pochówku

Źródło: www.ogloszenia.cmentarne.pl
 

Jak widać, ceny te nie są usystematyzowane, a wpływ na to ma wspomniana powyżej deficytowość rynku. W Internecie znaleźć można bardzo dużo tego typu ogłoszeń. W ofertach podane są nazwy cmentarzy, lokalizacje, numery telefonów kontaktowych. Prezentowane w tabeli koszty nie są cenami ostatecznymi. Często są to dopiero kwoty wywoławcze, a właściciele chcą jak najwięcej zyskać
za oddanie miejsca.

A więc?
Termin „rynek nieruchomości cmentarnych” nie jest powszechnie stosowany. Ludzie nie łączą bowiem tematu nieruchomości z grobowcami. Podczas kupna bądź sprzedaży mieszkania klienci najczęściej w pierwszej kolejności kierują się do biur nieruchomości. Niewielu jednak wie, że na krakowskim rynku istnieją także firmy, które pośredniczą w sprzedaży grobowców.

Analiza cenowa rynku nieruchomości cmentarnych jest dużo trudniejsza od analizy cen mieszkań. Przyczyn jest wiele. Jedną z nich jest fakt, że w przypadku cmentarzy parafialnych ciągle brakuje jednakowych i dostępnych do publicznej wiadomości cenników, które z kolei publikuje administracja cmentarzy komunalnych np. na swoich stronach internetowych. W przypadku tych pierwszych nadal obowiązuje zasada „co łaska”, w praktyce prezentowana na przykładach wcześniejszych wpłat dokonanych na dany cel przez innych mieszkańców.

Kolejną przyczyną, która utrudnia dokładną analizę cenową tego rynku, jest sprzedaż nieruchomości przez osoby prywatne. Ceny tutaj są rozbieżne, zależne tylko od chęci właściciela. Dodatkowo nie są one podawane do publicznej wiadomości. Tylko nieliczni w ofertach sprzedaży grobowców podają od razu cenę, jaką chcieliby uzyskać. Jednakże i tu nie ma pewności, czy kwota ta jest ostateczna, czy wywoławcza. W większości tego typu ofert cena jest jednak tajna, a w ogłoszeniu podany jest tylko kontakt do właściciela.

Kolejną i chyba najbardziej istotna rzeczą, która utrudnia dokonanie dokładnej analizy tego rynku, jest sposób, w jaki działają zakłady kamieniarskie oraz powszechna opinia na ich temat. Klient chcąc wybudować grobowiec, aby poznać jakiekolwiek ceny, musi osobiście udać się do zakładu kamieniarskiego. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że zakłady te nie udostępniają swoich cenników do publicznej wiadomości. Na stronach internetowych czy w gazetach nie podawane są nawet ceny kruszców, z których można wykonać grobowiec. To z pewnością ułatwiłoby klientom wcześniejsze zorientowanie się w cenach i dokonanie odpowiedniego na daną „kieszeń” zakupu. Może przyczynę takiej sytuacji można znaleźć w słowach wypowiedzianych dla „Wprost” przez pewnego przedstawiciela amerykańskiej firmy pogrzebowej: W Polsce nie ma żadnych podstaw prawnych do funkcjonowania zdrowej konkurencji na rynku funeralnym. Faktycznie o wszystkim decydują układy i łapówki. A w słowniku światowych potentatów na tym rynku takie słowa po prostu nie mają prawa istnieć.